Er zijn slechts twee relatievormen in België die erfrechtelijk impact hebben: het huwelijk en de wettelijke samenwoning.
Hierna maken we een onderscheid tussen echtgenoten, wettelijk samenwonenden en geen van voorgaande:
Ben je gehuwd, dan zijn er drie mogelijkheden:
Ben je gehuwd zonder huwelijkscontract af te sluiten? Dan val je onder het zogenaamde wettelijke stelsel. Dit huwelijksstelsel is een stelsel van gemeenschap van goederen, waarbij de nadruk ligt op de opbouw van gemeenschappelijk vermogen tijdens het huwelijk.
Indien je gehuwd bent met een huwelijkscontract, bevind je je in een huwelijksstelsel van scheiding van goederen. Hier is er geen gemeenschappelijk vermogen. Alle goederen zijn ofwel eigendom van de ene echtgenoot, ofwel eigendom van de andere echtgenoot. Als je samen goederen bezit, dan behoren deze deels tot je eigen vermogen en deels tot het eigen vermogen van je echtgenoot.
Je kan ook kiezen voor een huwelijkscontract, met huwelijksstelsel van gemeenschap van goederen met een verblijvingsbeding of clausule langst leeft al heeft. Deze clausule voorziet in een bescherming van de langstlevende echtgenoot door te bepalen dat bij overlijden van de eerste echtgenoot het ganse gemeenschappelijke vermogen in volle eigendom toekomt aan de langstlevende echtgenoot.
De wettelijke samenwoning is de samenlevingsvorm voor ongehuwden die een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd voor de ambtenaar van de burgerlijke stand.
Let wel, de inschrijving bij de gemeente op hetzelfde adres is geen wettelijke samenwoning zoals hier bedoeld en creëert op erfrechtelijk vlak geen rechten voor de langstlevende partner. Een wettelijke samenwoning vereist de ondertekening van een specifiek daartoe bestemde verklaring van wettelijke samenwoning.
Ben je niet gehuwd, noch wettelijk samenwonend, maar woon je wel op hetzelfde adres met je partner? Dan spreken we over een louter feitelijke samenwoning. Jullie zijn geen wettelijke erfgenaam van elkaar.