Palliatieve zorg: wat is dat?
Palliatieve zorg is alle zorg die geboden wordt aan ongeneeslijk zieken om hun levenskwaliteit zo hoog mogelijk te houden. Palliatieve zorg richt zich dus op het leven, terwijl terminale zorg of stervensbegeleiding zich focust op de laatste fase: het sterven. Het zorgaanbod is steeds afgestemd op de fysieke, psychische, sociale en spirituele noden van de patiënt.
Palliatieve zorg heeft ook oog voor de familie, mantelzorger(s) en betrokken hulpverleners van de palliatieve patiënt. De verzorgers proberen de pijn te verminderen of doen verdwijnen en streven naar extra kostbare tijd met familie en vrienden.
Palliatieve thuiszorg en dagcentra
Hoewel palliatieve zorgen op verschillende plaatsen aangeboden worden, kiezen veel ongeneeslijk zieken ervoor om thuis verzorgd te worden in hun vertrouwde omgeving, dicht bij hun dierbaren. Een ongeneeslijk zieke thuis verzorgen, vraagt extra toewijding van de naasten. Zij worden immers de mantelzorger(s) en familie primaire zorgverleners. De zorg thuis kan ondersteund worden door de huisarts, gespecialiseerd verpleegkundigen, gezinszorg, poetsdienst, maaltijdbezorgers, vrijwilligers of een multidisciplinaire begeleidingsequipe (MBE) voor palliatieve thuisverzorging.
Omdat mensen niet altijd 24/24u thuis verzorgd kunnen worden en de zorg soms te zwaar wordt, bestaan er palliatieve dagcentra. Een palliatief dagcentrum biedt overdag opvang en verzorging aan de patiënten. Het personeel helpt bij de verpleging en organiseert aangepaste ontspannings- en revalidatieactiviteiten. Zo hoeven ze niet naar een ziekenhuis.
Palliatieve zorg in het ziekenhuis of hospice
Ziekenhuizen beschikken over palliatieve support teams (PST) van artsen, verpleegkundigen en psychologen die ongeneeslijk zieken met een beperkte levensverwachting ondersteunen en begeleiden. Op vraag adviseren ze ook over belangrijke beslissingen in het zorgtraject, bijvoorbeeld rond het verderzetten of stopzetten van behandelingen.
Het team werkt ook samen met palliatieve zorgeenheden en rusthuizen. De samenwerking met homes of woonzorgcentra garandeert de kwaliteit van de palliatieve zorg ter plaatse en ondersteunt en bevordert de deskundigheid van het personeel.
In of aan een ziekenhuis bevinden zich vaak hospices of palliatieve (zorg)eenheden. Dit zijn units voor zieken met palliatieve zorgnoden en met een korte ingeschatte levensverwachting (tot 3 maanden). Anders dan bij ziekenhuisafdelingen zijn hospices niet gebonden aan bezoekuren. De familie kan de zieke dus continu bezoeken in diens kamer die huiselijk is ingericht.
Palliatieve zorg en kwetsbare groepen
- Als er (klein)kinderen en jongeren betrokken zijn bij het stervensproces vraagt dit extra aandacht. Het is nodig om hen te begeleiden, zodat ze leren omgaan met verdriet en verlies. Zorg ervoor dat je beschikbaar bent als zij willen praten of steun nodig hebben en dat er elke dag even tijd is om ongestoord met het gezin samen te zijn en herinneringen te maken.
- Bij psychiatrische patiënten roept de laatste levensfase, net zoals bij veel mensen, intense emoties op. Er is dus een belangrijke rol weggelegd voor de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) in de palliatieve fase van hun patiënten.
- Ook personen met een verstandelijke beperking kunnen geconfronteerd worden met hun levenseinde en net als iedereen in deze situatie in een bestaanscrisis terechtkomen. Zorgverleners kunnen hen ondersteunen door bijvoorbeeld samen met de zieke zijn of haar levensverhaal samen te stellen of afscheidsrituelen te bedenken.
Vroegtijdige zorgplanning: gemoedsrust voor jezelf en jouw naasten
De omgeving van palliatieve patiënten wordt vaak geconfronteerd met moeilijke keuzes. In het bijzonder wanneer de patiënt wilsonbekwaam is en de eigen wensen niet meer kenbaar kan maken. Om dat te vermijden kan je nu al aan vroegtijdige zorgplanning doen: nadenken over je voorkeuren bij toekomstige gezondheidszorg en erover praten met naasten en zorgverleners.
Het LEIFplan van LEIF (LevensEinde InformatieForum) bevat alle informatie die je nodig hebt om voor jezelf en je naasten de juiste beslissingen te nemen. Je vindt er ook wat je rechten zijn. Deze brochure is gratis verkrijgbaar bij je apotheek, LEIFpunten, huizenvandeMens en heel wat gemeenten.
Je kan je wensen en voorkeuren na overlijden ook vastleggen in een wilsverklaring. Wil je weten over welke wilsverklaringen je al beschikt? Haal je LEIFkaart op in je apotheek en zie ook welke andere wilsverklaringen nog bestaan.
Uitvaartwensen kenbaar maken
Mensen in een palliatieve fase kunnen het ook een troostende gedachte vinden om hun uitvaart vooraf te regelen. De Uitvaartondernemers van DELA zijn er om hen hierbij te begeleiden en te inspireren en later om de familie te ondersteunen bij de organisatie van de uitvaart. Ook na de dienst worden ze verder ondersteund door een consulent DELA nabestaandenzorg. Onze medewerker helpt en ontzorgt je familie met de administratieve formaliteiten, zoals geblokkeerde bankrekeningen, gewijzigde abonnementen, pensioen, enzovoort.
Bronnen
