Uitvaartfotografie: het laatste afscheid in beeld
Een professionele fotograaf die de... uitvaart vastlegt? Ooit was het ondenkbaar, maar vandaag kijken we er steeds minder van op. Wat maakt uitvaartfotografie zo waardevol voor nabestaanden? En wat mogen ze ervan verwachten? Uitvaartfotografe Riet Verheyen en Uitvaartondernemer Monica Vandeurzen over de troostende kracht van deze blijvende herinnering.
Uitvaartfotografie in België
Huwelijken, geboortes, communiefeesten,… al decennialang hebben we er graag een professionele fotograaf bij. Het is pas recent dat de camera ook bij de allerlaatste mijlpaal van ons leven – de uitvaart – vaker aanwezig is.
Uitvaartondernemer Monica Vandeurzen van Uitvaartzorg Jaeken DELA verklaart dat dit komt omwille van het afnemende taboe rond overlijden: ‘Vroeger was het ondenkbaar geweest om een fotograaf in te schakelen voor een uitvaart. Maar uitvaarten worden persoonlijker en ook meer een viering van het leven van de overledene, een eerbetoon als het ware.
Nabestaanden zoeken naar manieren om dat moment te koesteren en vast te leggen. Daarom leggen we hen steeds de optie van een uitvaartfotograaf voor en we merken dat ze daar meer voor open staan’, aldus Monica.
Uitvaartfotografe Riet Verheyen van Passe-Partout Fotografie: ‘We fotograferen onder andere tijdens de afscheidsplechtigheid, in de kerk of aula. Af en toe kijkt daar wel iemand vreemd van op, maar de reacties zijn overwegend positief. Zeker van de nabestaanden, voor wie deze laatste tastbare herinnering heel troostend is.’
Troost voor nabestaanden
Tijdens de uitvaart zijn nabestaanden meestal heel erg aangedaan. Ze beleven de ceremonie haast in een emotionele waas en hebben vaak geen oog voor zaken die ze achteraf wel belangrijk vinden: welke bloemen lagen er op de kist? Hoe verliep de laatste begroeting? Foto’s bieden dan een kans om het afscheid later in alle rust te herbeleven.
Troostend is niet enkel het tastbare van de foto’s, vaak gebundeld in een boekje. De foto’s laten ook zien hoeveel liefde en steun er was tijdens die dag en bieden een manier om momenten te delen met familieleden die niet aanwezig konden zijn.
Riet spreekt trouwens uit ervaring: ‘Toen ik mijn mama een aantal jaren geleden verloor, heb ik in het funerarium wat foto’s genomen met mijn gsm. Daar putte ik troost uit, maar ik vond het jammer dat ik ook geen foto’s had van de uitvaart zelf. Daarop besliste ik om mijn diensten aan te bieden als uitvaartfotograaf. Ervaring in de fotografie had ik sowieso al. Nu wil ik mensen kunnen aanbieden wat ik zelf heb gemist.’
Riet (links) en Monica (rechts)
Uitvaartfotograaf gezocht
Wat mogen families van een uitvaartfotograaf verwachten? Riet: ‘De families geven zelf aan waar hun grenzen liggen. Willen ze graag foto’s van de overledene? Waar willen ze de foto’s? Ik pas mij aan aan hun wensen. Overleg vooraf met de familie en uitvaartondernemer zijn daarom essentieel.’
De meest bijzondere opdracht die Riet tot nu aanvaardde, was er een van een aangekondigd afscheid. ‘Ik werd vooraf uitgenodigd om het familieweekend, waarop de terminaal zieke papa aanwezig was in beeld te brengen. Na het definitieve afscheid vroegen ze mij om ook het groeten te fotograferen, het versieren van de kist door de kleinkinderen en de uitvaart zelf. De familie was mij zo dankbaar voor het resultaat en ik hen voor het vertrouwen dat ik kreeg.’
Discretie en empathie
Uitvaartfotografie vereist een bijzonder respectvolle en discrete aanpak. ‘Fotografen moeten zich aanpassen aan de emotionele sfeer en zich bewust zijn van de gevoeligheid van de situatie’, zegt Uitvaartondernemer Monica.
Riet: ‘Mijn doel is dat mensen niet door hebben dat ik aanwezig ben op de uitvaart, dat ik als het ware opga in het decor. Ik sta dan ook nooit op de voorgrond en kleed me heel sober. En uiteraard respecteer ik de privacy van aanwezigen die niet gefotografeerd willen worden.’
Tot slot is ook empathie essentieel. Daarom fotografeert Riet mensen niet frontaal in hun verdriet, maar focust ze op het vastleggen van de sfeer en details die belangrijk zijn voor de nabestaanden. ‘Ik ga op zoek naar subtiele gebaren, zoals een hand op een schouder of een glimlach door de tranen heen. Zo leg ik schoonheid en betekenis vast, zelfs in de donkerste momenten.’
