Wat zeg je tegen iemand in rouw?
Hoe reageer je wanneer iemand een dierbare verloren is? Wat kan je zeggen in plaats van ‘veel sterkte’? Vind hier de gepaste woorden om iemand in rouw te condoleren.
Ga het gesprek aan
Het ergste wat je kan doen ten opzichte van iemand die recent iemand verloor, is niets doen of zeggen. Rouw- en verliesconsulente Ann Costermans van DELA: ‘Niet reageren komt bij een rouwende heel kwetsend over. Het lijkt dan alsof het verdriet geen bestaansrecht heeft. Het is niet erg als het begin van het gesprek wat onhandig overkomt. Dat is hoe dan ook beter dan er helemaal niet over praten.’
Hoe condoleer je iemand persoonlijk?
‘Gecondoleerd’, ‘veel sterkte’,… op zich is daar niets mis mee, maar omdat deze uitdrukkingen zo vaak worden gebruikt, komen ze heel onpersoonlijk over en hebben ze een beetje aan betekenis verloren. Probeer het eens in je eigen woorden te zeggen. Bijvoorbeeld: ‘ik vind het zo erg voor je’, ‘wat moet het zwaar zijn’ of ‘ik wil je graag alle kracht van de wereld wensen’.
De ‘perfecte condoleances’ bestaan niet, maar een mooie manier om het gesprek met iemand in rouw te starten, is door vragen te stellen. ‘Vraag bijvoorbeeld hoe het met de rouwende gaat en hoe die het afscheid heeft ervaren. Als je door een moeilijke tijd gaat, is het ontzettend belangrijk om je gehoord te voelen’, zegt Ann Costermans.
Haal herinneringen of anekdotes op
Een andere mooie manier om je medeleven te uiten, is het delen van de persoonlijke herinneringen van de overledene die je koestert. Dat kan op een rouwkaartje, maar ook in een gesprek. Ann Costermans: ‘Tenzij de rouwende echt een slechte band had met de overledene kan je nooit fout doen door persoonlijke herinneringen op te halen. Vertel hoe jij je de persoon herinnert, wat je bewonderde en wat je raakte. Ook herinneringen aan grappige momenten kunnen daarin hun plaats hebben.
Zoek geen oplossingen
Meestal kunnen we niet zo goed verdragen dat iemand verdriet heeft en gaan we van alles trachten te doen om het te verzachten of op te lossen. We gaan bijvoorbeeld dingen zeggen om de rouwende op te beuren, zoals ‘jullie hebben toch een heel mooi leven gehad samen’ of ‘het zal wel slijten op de duur’.
Rouw is evenwel niet op te lossen. Het is ook de keerzijde van liefde, vertelt Ann Costermans. ‘Je rouwt, omdat je iemand verloren bent van wie je houdt. Door de rouwende te sussen of op te beuren, ga je die liefde eigenlijk minimaliseren en dat is kwetsend voor de rouwende. In de plaats daarvan kan je beter delen in de pijn en de emotie, waardoor die erkenning krijgt.’
