Wat doet verdriet met je lichaam? Zelfzorg bij rouw

Rouwen is meer dan een gemoedstoestand. Wanneer we een dierbare verliezen, kunnen we dat voelen in elke vezel van ons lichaam en kunnen we lichamelijke klachten ondervinden. Welke precies en hoe kan zelfzorg helpen in het rouwproces?

Lichamelijke klachten bij rouw

Wat je voelt na het verlies van een geliefde is heel persoonlijk. Rouw kan zich uiteraard vertalen in emoties zoals verdriet, boosheid, angst of schuldgevoelens. Maar het kan ook een impact hebben op je manier van denken, op je gedrag en op je lichaam, waardoor mensen in rouw fysieke klachten kunnen ondervinden.

Rouw- en verliesconsulente Ann Costermans van DELA: ‘Langdurige stress ten gevolge van een overlijden en de verhoogde afgifte van stresshormonen, zoals cortisol en adrenaline, kunnen leiden tot zeer uiteenlopende en soms zeer ernstige fysieke klachten. Dat blijkt uit wetenschappelijke studies.'

Sommige rouwenden klagen dan ook over:

• Spijsverteringsproblemen
• Hoofdpijn
• Verminderde eetlust
• Concentratieproblemen

Ook vergeetachtigheid is een vaak voorkomende klacht. Soms wordt er zelfs gesproken van rouwdementie. Ann Costermans: ‘Dit is een tijdelijke periode van vergeetachtigheid en desoriëntatie na het doormaken van een verlies. Heel normaal, maar het kan zorgen voor veel onrust.’

Dat is ook het geval bij slapeloosheid. Mensen vallen moeilijker in slaap of kunnen niet doorslapen. Dit gebrek aan slaap kan de algehele gezondheid negatief beïnvloeden, omdat slaap essentieel is voor het herstel van het lichaam en het omgaan met emoties. Mensen in rouw kunnen zich dan ook oververmoeid en uitgeput voelen. Ann Costermans: ‘Schakel zeker je huisarts in als de slaapproblemen aanhouden.’

Ann Costermans raadt mensen in rouw en hun omgeving ook aan om extra aandacht te besteden aan zelfzorg: ’Zelfzorg is erg belangrijk in een rouwproces. Luister daarom goed naar je lichaam en bewaak je grenzen en je energiepeil.’

Deze tips kunnen daarbij helpen:

• Tracht een vaste structuur te brengen in je dagelijks leven door bijvoorbeeld steeds op hetzelfde uur op te staan, te eten of een kleine wandeling te maken. Heb je een huisdier? Dan kan dat je helpen om je dagelijkse routine aan te houden.  
• Voorzie in je dagelijkse routine voldoende ruimte voor ontspanning en beweging en zorg ervoor dat je voldoende nachtrust krijgt.
• Het is mogelijk dat je geen energie hebt om al je gebruikelijke taken uit te voeren. Probeer daarom prioriteiten te stellen. Wees mild tegenover jezelf als je geen energie of zin hebt om een bepaalde taak uit te voeren. Dat is perfect normaal. Misschien dat iemand anders dit wel heel graag even van je wil overnemen. Aarzel daarom niet om hulp te vragen.
• Kies voor gezonde maaltijden. Comfortfood kan enorm troostend zijn op bepaalde momenten. Maar als ongezond eten een gewoonte wordt, kan het je gezondheid schaden en de vermoeidheid verhogen. Laat eventueel gezonde maaltijden aan huis leveren tot je weer zin hebt om zelf te koken.
• Durf kiezen voor jezelf. Sommige nabestaanden gaan na een overlijden heel bewust afwegen aan welke activiteiten en contacten ze nog energie willen besteden. Dit betekent ook dat er soms (tijdelijk) afstand wordt genomen van contacten die weinig begrip hebben voor hun situatie. Dat is oké.

Ann Costermans geeft ten slotte nog mee om je vooral niet schuldig te voelen als je na een tijd weer zin hebt om iets leuks te doen. ‘Dat je weer kan genieten van iets wil niet zeggen dat je vergeet of loslaat. Rouwen is een heen en weer bewegen tussen verdriet en weer verder gaan. Iets leuks doen kan dus betekenen dat je eventjes rust neemt van je verdriet om op adem te kunnen komen.’

Wees dus extra lief voor jezelf. Kleine verwennerijtjes kunnen ongelooflijk deugd doen. Of trek erop uit in de buitenlucht. Op één van onze mooie herinneringswandelingen bijvoorbeeld.