Mijn kind meenemen naar de uitvaart?

Vorig jaar verloor de 3-jarige Kamiel zijn overgrootmoeder. Hij mocht van zijn ouders mee naar de uitvaart en werd er door de uitvaartbegeleidster actief bij betrokken. Voor de viering mocht hij de kist in de aula van dichtbij gaan bekijken en legde hij in zijn eigen woorden uit wat volgens hem het verschil was tussen “verstorven” zijn en slapen. Na de viering mocht hij de kaarsjes bij de kist uitblazen en even een kijkje gaan nemen toen de kist in de lijkwagen werd geplaatst.

Tijdens de uitvaartdienst voor zijn overgrootmoeder las de 12-jarige Quinten een zelf geschreven tekstje voor. Daarbij haalde hij in zijn eigen woorden grappige herinneringen op aan ‘de bomma’. Zijn broertje van 6 mocht helpen bij het aansteken van de kaarsjes bij de urne.

Op maat van het kind

Instinctief willen we onze kinderen beschermen tegen verdriet. Daardoor hebben we soms de neiging hen weg te willen houden van alles wat daarmee te maken heeft. Maar zo gaan we voorbij aan het feit dat zelfs kleine kinderen veel meer opmerken dan wij denken. Ook zij hebben verdriet of voelen feilloos de emotie van anderen aan.

Iedereen krijgt in het leven te maken met grote en kleine verliezen, soms al op heel jonge leeftijd. Als kinderen daarin goed bij begeleid worden, leren ze hier goed mee om te gaan. Kinderen, zelfs kleintjes, kunnen in principe overal bij betrokken worden en voelen zich daardoor ernstig genomen. Belangrijk daarbij is dat ze dat zelf willen. Niet ieder kind wil evenveel betrokken worden en het is niet goed hen te dwingen. Als een kind iets niet wil, kan je wel even doorvragen: waarom wil hij of zij niet mee naar het groetmoment, bijvoorbeeld? Soms hebben ze gewoon angst voor het onbekende en dan volstaat het vaak wat extra informatie te geven.

Correct informeren

Omdat kinderen meestal zelden of nooit een uitvaart hebben meegemaakt, helpt het als ze vooraf goed geïnformeerd worden en dat al hun vragen beantwoord worden. Wat gaat er precies gebeuren en in welke volgorde? Wat wordt er op welk moment van hen verwacht? Hoe beter ze geïnformeerd zijn, des te zekerder ze zich zullen voelen. Niet alleen het praktische verloop van de uitvaart kan daarbij aandacht krijgen, maar ook emoties die de kinderen bij zichzelf of bij anderen waarnemen: waarom weent oma, waarom is papa zo overstuur?

Er is heel wat aangepast materiaal op de markt om dit heel duidelijk te kunnen uitleggen. Met speciale uitvaartlego kan de uitvaart vooraf bijvoorbeeld al eens gespeeld worden. Ook bestaan er heel wat kinderboekjes rond dit thema en in de DELA rouwapp ‘Mijn herinnering aan jou’ kunnen kinderen een virtuele herinneringswereld creëren en informatieve filmpjes bekijken rond afscheid nemen.

Rituelen voor kinderen

Het is dus zeker een goed idee om kinderen mee te nemen naar de uitvaart, als ze zich daar zelf goed bij voelen. Als je denkt dat de viering misschien iets te lang zal duren voor de kleintjes kan je aan een vertrouwd persoon vragen of deze ook aanwezig wil zijn. Die kan hen mee naar buiten nemen als ze onrustig worden of samen met hen een mooie tekening maken op een rustig plekje. Op die manier hoef je zelf niets te missen van de afscheidsviering.

Er zijn echter meerdere manieren om kinderen heel actief bij een uitvaart te betrekken. Zeker oudere kinderen kunnen ook op een heel rechtstreekse manier ingeschakeld worden bij de regeling van de uitvaart.

Zo zijn er heel persoonlijke rituelen mogelijk. Kinderen kunnen bijvoorbeeld vooraf koekjes bakken volgens het recept van de overleden oma en die dan uitdelen na de viering. Of bloemzaadjes in een zakje doen, omdat opa zo graag in de tuin werkte.

Er is verder zo veel dat kinderen kunnen doen tijdens de viering: een (eigen) tekstje voorlezen, muziek maken, kaarsjes aansteken of uitblazen, een bloem op de kist leggen, persoonlijke voorwerpen naar voren brengen. Er bestaan zelfs kisten die vooraf volledig kunnen beschilderd worden of kisten met afzonderlijke inleghartjes waarop kan getekend of geschreven worden.

Ook de uitvaartcentra van DELA bieden dergelijke personaliseerbare kisten aan en kunnen families met kinderen adviseren bij de mogelijkheden om kinderen te betrekken bij een uitvaartplechtigheid.

Lees ook zeker het blogartikel rond rouw bij kinderen en onderstaande artikels.